Temel Konteyner Bilgileri
Küresel ticareti dönüştüren basit çelik kutu olarak da ifade edilen konteynerin birçok tanımı yapılmaktadır. Türkiye’de ilginç şekilde konteyneri en iyi ifade eden tanım Yargıtay tarafından yapılmıştır. K.1984/2760 sayılı yargıtay kararı konteyneri şu şekilde açıklamaktadır: “Birçok heterojen malın tek bir yükleme ve taşıma ünitesi halinde gelmesine yardım eden, içinde konan malların birkaç indirme bindirme işleminden sonra da taşınmasını sağlayan hiçbir taşıma aracına bağlı olmayan ve bir araçtan diğerine teknik araçlar yardımı ile kolaylıkla aktarılabilen, büyüklüğü ve dizaynı indirme ve bindirmeye uygun olan, tekrar kullanılabilmesi için gerektiği kadar sağlam yapılan sandıklar ve taşıma kaplarına konteyner denilebilir.”
İlk konteyner’in babası İngiliz Benjamin Outram’dır. Outram’ın 1795’te kurduğu sisteminde kömür madenlerinden çıkan konteynerler, atlar tarafından demiryolu boyunca çekilip, kanallardaki mavnalara taşınıyor, mavna varış noktasına ulaştığında da konteynerler indirilip, atlar tarafından nihai varış yerlerine taşınıyordu.
İlk modern intermodal nakliye konteynerini ise Amerikalı iş adamı Malcom McLean icat etmiştir. McLean 26 Nisan 1956’da yaptığı taşıma ile “konteyner devrimini” başlatmıştır. Konteyner dünya ticaretini o kadar hızla değiştirmiştir ki, McLean bazılarınca küreselleşmeyi başlatan kişi olarak tanıtılmıştır.
Bir konteynerin ana yapısal bileşenleri; tavan, yan duvarlar, zemin, çapraz elemanlar, üst/alt raylar ve köşe direkleridir. Konteynerlerin oluklu duvar panelleri, çerçevesi, kapıları ve çapraz elemanlarında ayrışma çeliği olarak da bilinen Korten (Cor-ten) çeliği kullanılır. Amerikan USX Corporation tarafından geliştirilen Korten çeliği, hava koşullarına yüksek mukavemet gösteren ve pasın içeriye yayılmasına izin vermeyen bir malzemedir. Çok fazla olmamasına rağmen alüminyumdan yapılmış konteynerler de kullanılmaktadır.
Tüm nakliye konteynerlerinin yaklaşık %97’si Çin’de üretilmektedir. 2023 itibariyle yaklaşık 25 milyon 20’lik (TEU) konteyner filosunun dünya denizlerinde yolculuk yaptığı bilinmektedir.
Denizlerde seyahat eden bu konteynerlerin sahipleri aşağıdaki firmalardan biridir:
-
- Okyanus taşımacılarının sahip olduğu konteynerler: Konteynerlerin büyük bir kısmının sahibi dünyanın bilinen okyanus taşımacılarıdır.
- Taşıtanların sahip olduğu konteynerler: Çok sık rastlanmasa bile özellikle pandemi dönemi ve tedarik zinciri sorunları nedeniyle firmalar kendi konteynerlerine sahip olmaya başladıkları görülmektedir.
- Leasing şirketlerine ait konteynerler: Dünyadaki konteynerlerin yaklaşık yarısının leasing şirketlerine ait olduğu değerlendirilmektedir.
- NVOCC’lerin (Non Vessel Operating Common Carrier) sahip olduğu konteynerler: Gemi sahibi olmayan genel taşıyıcılara ait konteynerlerdir.
- Taşıma işleri organizatörlerinin sahip olduğu konteynerler: Oldukça azdır.
Yayın Tarihi: 25.04.2023
© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.