Ortak Transit Rejim I

Gümrük transit rejimleri, ithalatta geçerli olan vergi, resim ve harçlar ile ticaret politikası önlemlerinin geçici olarak askıya alınmasına ve gümrükleme formalitelerinin gümrük bölgesine giriş noktası yerine varış noktasında yapılmasına olanak sağlayan sistemlerdir. Böylece ticaret sürtünmesiz ve daha akışkan bir hale gelmektedir.

Revize Edilmiş Kyoto Sözleşmesi (RKC), Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) V. Maddesi ve Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşmasının (TFA) 11. Maddesi, transit sürecinde mallara herhangi bir resim ve vergi uygulanmasını yasaklamaktadır.

Dünya Gümrük Örgütü ulusal ve uluslararası gümrük transitini şu şekilde açıklamaktadır: “Ulusal Gümrük Transiti”: Transit rejiminin yalnızca bir ülke veya Gümrük bölgesi için geçerli olması ve hareket idaresi ile varış idaresinin aynı bölgede bulunması durumunu ifade eder. Bu transit türünde gereken her türlü güvenlik önlemi yalnızca ilgili gümrük bölgesindeki transit hareketlerle ilgilidir. “Uluslararası Gümrük Transiti” ise transit hareketlerinin, ikili veya çok taraflı bir anlaşma uyarınca bir veya daha fazla gümrük sınırının geçildiği “tek bir gümrük transit işlemi”nin bir kısmını ifade eder. Bu anlaşma genel olarak gümrük transitine ilişkin mal beyanının şeklini ve gerekiyorsa bu anlaşmaya taraf olan idarelerin her birinde kabul edilebilir bir teminatı düzenler.

Dünyada birçok transit rejim uygulaması bulunmaktadır. Avrupa ve çevre ülkelerinde üç ana transit rejim uygulanmaktadır. Bunlardan TIR Rejimi 78 ülkede 30.000’den fazla nakliye ve lojistik şirketinin kullandığı; en geniş coğrafi kapsama sahip uluslararası gümrük transit sistemidir. Birlik (topluluk) Transiti ise; AB Üye Devletleri (ve Gümrük Birliği anlaşmasının olduğu Andorra ve San Marino) arasındadır.

Bu yazının da konusu olan Ortak Transit Rejim ise; Avrupa Topluluğu ile o zamanki EFTA ülkeleri arasında ve aynı zamanda EFTA ülkelerinin kendi aralarında malların ithalatını, ihracatını ve hareketini kolaylaştırmak amacıyla 20 Mayıs 1987 tarihinde imzalanan Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme ile başlatılan Ortak Transit Prosedürünü içeren rejimdir. Bu rejim 1 Temmuz 1996’da AB’ye henüz o tarihte katılmamış olan dört Visegrad ülkesini (Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya ve Slovak Cumhuriyeti) kapsayacak şekilde genişletilmiş, sonraki tarihlerde Birliğe üye olan ülkeler ile bazı çevre ülkeler de Sözleşmeye dahil edilmiştir. Sözleşme şu anda AB-27 ve EFTA ülkelerinin yanında Türkiye (1 Aralık 2012’den beri), Kuzey Makedonya Cumhuriyeti (1 Temmuz 2015’ten beri), Sırbistan (1 Şubat 2016’dan beri), Birleşik Krallık (1 Ocak 2021’den beri) ve Ukrayna (1 Ekim 2022’den beri) arasında işletilmektedir. Dolayısı ile 2023 itibariyle Ortak Transit Prosedürü 36 ülke tarafından uygulanmaktadır. .Bölgedeki bazı ülkeler gözlemci konumunda iken, bazıları uyumlu bir sistem kurma çabaları ile katılmaya hazırlanmaktadır.

Kurallar, bazı küçük istisnalar dışında Birlik (‘Topluluk’) transit kurallarıyla fiilen aynıdır. İlerleyen yıllarda Sözleşme’de yeni katılımcılar ve güncellemeler nedeniyle değişiklikler yapılmıştır.

Ortak Transit Prosedürü, toplantılarını Mal Ticaretinde Formalitelerin Basitleştirilmesine ilişkin AB-CTC Ortak Komitesi ile birlikte gerçekleştiren; AB-Ortak Transit Ülkeleri (CTC) Ortak Transit Komitesi (Ortak Komite) tarafından yönetilmektedir.

Ticaret Bakanlığı Ortak Transit Prosedürü’nün faydalarını aşağıdaki gibi sıralamaktadır:

• Sınır geçiş işlemlerinin kolaylaştırılması,
• Sınır geçiş noktalarının iş yükünün azaltılması,
• Taşımacılıkta toplam sürenin azaltılması ve lojistik sektörümüzün rekabet gücünün artırılması,
• Uluslararası ticaret maliyetlerinin azaltılması,
• Kapsamlı garantilerin, garanti muafiyetlerinin ve diğer ticareti kolaylaştırma araçlarının kullanılmasına izin vererek ekonomik operatörlere ek faydalar sağlanması

 

— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —

Yayın Tarihi: 30.08.2023

© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.