Eyvah Şoförler Kaçıyor!

Dünyada taksi, otobüs ve kamyon operatörlerinin çatı kuruluşu olan Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği IRU’nun bir süre önce yayınlanan araştırmasına göre, Avrupa kıtasındaki ticari yük sürücüsü açığı 2020 yılının tümünde %36’ya yükselecek.

Rapora göre, Avrupa’nın en fazla yük taşıyanları olan Polonya ve Romanya bu eksiklikten en çok etkilenen ülkeler oldu. Polonya’da sürücü açığı bu yılın tümünde 15 puan birden artarak %37’ye yükselecek. Romanya’da ise 2019’da kaydedilen %50 sürücü kıtlığının bu yıl %62’ye ulaşacağı tahmin edildiğinden durum daha da kritik.

Hızla kötüleşen bu trendin nedenleri şöyle sıralanıyor:

• Mesleğin imajının kötü olması
• Kadınların ve gençlerin mesleğe çekilememesi. (Avrupa karayolu taşımacılığında bile sürücülerinin sadece %2’sini kadınlar oluşturuyor. ABD’de ise bu durum daha iyi: 2018’de kamyon sürücülerinin %6,6’sı kadındı.)
• Çalışma koşullarının zorluğu ve evden ayrı geçirilen uzun süreler
• Sınırlardaki uzun bekleme süresi
• Güvenli park yerlerinin olmaması
• Yaşlanan işgücü.

IRU özellikle Avrupa’da sürücü açığını kapatmak için temel olarak üç ana aksiyon belirlemiş görünüyor:

• Endüstrinin imajını ve kamu algısını geliştirmek
• Çalışma koşullarını iyileştirmek için güçleri birleştirmek ve
• Yeni, genç ve çeşitliliğe dayalı işgücünü mesleğe çekmek

Özellikle yük taşımacılığı sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin çoğunluğu ortalama yaşı 44 yaşında olan sürücüler istihdam ediyor.

Sektöre daha fazla genç yetenek çekmek için önerilen çözümler şöyle: Profesyonel sürücü olmanın yaşını düşürmek, profesyonel ehliyet almanın maliyetini azaltmak ve işe alım ile terfi süreçlerinde sosyal medyanın rolünü arttırmak.

Çeşitlilik açısından ise ABD’de meydana gelen dönüşüm oldukça çarpıcı: ABD’de 2001’de sürücülerin %26,6’sı azınlıklardan oluşurken 2018’de 13,8 puan yükselerek bu oran % 40,4 oldu. Hatta ABD Taşımacılar Federasyonu durumu acil olarak değerlendirip ordu personellerinin sürücüye dönüştürülmesini talep ediyor!

Türkiye’nin oldukça aktif olduğu IRU Avrupa Komisyonu nezdinde gerçekleştirdiği girişimler sayesinde 60 milyon euroluk bir kaynağın güvenlikli TIR parklarının inşası için ayrılmasını sağlamış gözüküyor. Ayrıca teslimat sahalarındaki sürücülere yapılan muameleleri iyileştirmek için Avrupa Yükleyiciler Konseyi European Shippers’ Council (ESC) ile ortak bir Şartın geliştirilmesi konusunda da çabalarını hızlandırıyor.

Peki Türkiye’de durum ne?  Türkiye Avrupa’da genç iş gücünün en fazla olduğu ülke konumunda. Ancak bu durum uluslararası taşımacılık sektörü için geçerli değil. Çünkü, Avrupa’da olduğu gibi şoförlük yapanların ortalama yaşı 50’yi geçmiş durumda. Arkadan gelen yeni şoförler olmayınca sektöre yeni sürücü girmiyor ve çalışanların yaş ortalaması da artıyor. 

Sürücü kıtlığı giderilemezse, sürücüsüz araçlara yönelik çabalar hızlanacak gibi gözüküyor.

Kaynaklar:

• Tackling Driver Shortage in Europe, IRU

• Tackling Driver Shortage in Europe, IRU

• IRU Road Map on Driver Shortage, 

• Truck Driver Shortage Analysis 2019, American Trucking Associations Published, July 2019