Poliçe ve Dış Ticaretteki Kullanımı II

Dış Ticaret Poliçelerinde Kabul ve Aval

Poliçenin kabulü, ön yüzüne kabul “accepted” ibaresinin yazılması ve tarih-imza atılması ile olmaktadır. Bu kelime ile muhatap üzerine poliçe düzenlenen borcu zamanında ödeyeceğini kabul etmiş olur.

İthalatçı üzerine keşide edilen poliçenin sadece ithalatçı tarafından kabulü; Ticari Kabul (Trade Acceptence) olarak adlandırılır. Ödenmeme riski içeren durumlarda ise; ihracatçılar, poliçeleri bir banka (genellikle ithalatçının bankası)  üzerine keşide ederler. Bu tür kabul, Banka Kabulü (Banker’s Acceptence) olarak ifade edilir. Poliçenin bankaca kabul edilmesi halinde, banka poliçe tutarını vadesinde ihracatçının bankasına ödemeyi taahhüt etmektedir. Bu taahhüt, gayrinakdi bir tür olan “kabul kredisi”dir. Ve bu yolla ithalatçının bankası, müşterisine kredi tahsis etmektedir. Sadece lehdar banka tarafından kabul edilen poliçeli işlemler de mevcuttur. Böyle bir durumda poliçe satıcının (ihracatçının) bankası üzerine keşide edilmekte, poliçenin ithalatçının veya amir bankanın eline geçmesine gerek kalmamaktadır.

Bir diğer kabul türü de ihracatçı firmanın ithalatçı tarafından kabul edilip poliçesine ithalatçı bankasınca müteselsil kefalet anlamına gelen aval verilmesidir. Bu durumda da ithalatçının bankası, ithalatçıya gayrinakdi bir kredi türü olan “aval kredisi” açmaktadır. Bu kredi ile; ithalatçı mal bedelini ödemekten kaçınsa ya da ödeyemese bile, poliçeye aval veren banka vadesinde ödemeyi yapmaktadır. Aval, senet veya alonj üzerine yapılır. Aval veren kuruluş “avalist” olarak adlandırılır ve bu durumda poliçe üzerine “for aval for drawee” (muhatap için avaldir) ifadesi yazılır. Türkiye’deki banka avalini taşıyan poliçenin vadesinde ödenebilmesi için aval verilen poliçenin vadesinden önce bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir.

Bankalar kabul ve aval kredilerinde, malların ithalatçıya teslim edilmeme ihtimalini de gözönünde bulundururarak gayrinakdi kredi kararını verirler.

Dış Ticarette Poliçelerin İhracatçı Tarafından Kullanılması

İhracatçı aynı zamanda bir firnansman aracı olan poliçeyi aşağıdaki şekillerde kullanabilir.

  1. Kabul veya aval alınan poliçe ya ithalatçının bankasında durur ya da ihracatçının bankası üzerinden ihracatçıya gönderilir. Sonrasında vadesinde tahsilatı gerçekleştirilir. Türkiye mevzuatı açısından bakıldığında; İhracat Genelgesinin 17. Maddesine göre; ihracatçı tarafından düzenlenerek ithalatçı tarafından kabul edilen poliçe bedelleri, bedelin yurt dışından tahsil edildiğinin tevsiki kaydıyla, ihracat hesabının kapatılmasında kullanılabilir. 
  1. Poliçe vadesinden önce bankaya, Eximbank gibi ihracat kredi kuruluşlarına (ECA), faktoring ya da fortfaiting firmalarına, gayri kabili rücu veya kabili rücu olarak iskonto ettirilebilir (kırdırma işlemi). Özellikle batı finansal piyasalarında oldukça aktif bir banka kabul piyasası bulunmaktadır.

Poliçe iskontosu ile ilgili olarak mevzuatımızda şu hususlar ön plana çıkmaktadır:

  • İhracat Genelgesinin 19. ve 20. Maddeleri iskonto ile ilgili olarak banka ve faktoring uygulamalarında İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) kurallarını ifade etmektedir.
  • İhracat Genelgesi‘nin 26. Maddesine göre; ihracat bedelinin faktoring şirketinin yurt içi kaynaklarından ödendiği faktoring işlemlerinde; ihracat bedelinin tahsilinden ve ihracat hesabının yurda getirme süresi içinde (ek süreler dâhil) kapatılmasından faktoring şirketi sorumludur. 29. Maddede de “ihracat bedelinin faktoring şirketlerince yurt içi kaynaklardan ödendiği faktoring işlemlerinde ise kapatılmayan ihracat hesaplarıyla ilgili olarak sadece faktoring şirketleri ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilir.” denmektedir.
  1. Lehdar poliçeyi, eline geçtiği andan itibaren vadeye kadar ciro edilebilir. Bu noktada ihracattan doğan alacakların yurt dışında yerleşik bir kuruma devri için düzenlenecek sözleşmeler Damga Vergisinden müstesna kabul edilir.
  1. Poliçe lehdar tarafından başka ticari işlemlerde teminat olarak kullanabilir.

Poliçede Diğer Hususlar

  • Poliçe vadelerinin uzatılması halinde ek KKDF tahsil edilmez.
  • İthalatın DİİB kapsamında yapılması halinde KKDF istisnası, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılması halinde ise KKDF muafiyeti uygulanır
  • Poliçenin muhatap tarafından kabul edilmemesi halinde hamil, kabul etmeme protestosu çekebilir.

 

 — Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —

Yayın Tarihi: 30.06.2023

© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.