Peşin Ödeme: Kullanım Yerleri, Avantajları ve Risklerini Azaltma Yöntemleri

İngilizcede Cash in Advance (CIA), Cash Payment, Down Payment, Cash Before Delivery terimleriyle de ifade edilen peşin ödemenin, 2022 yılı itibariyle Türkiye’nin ihracatında %17, ithalatında ise yaklaşık %20 payı bulunmaktadır.

Bu ödeme şekli, ihraç edilen malların bedellerinin, ithalatçı tarafından malların teslim alınmasından önce, bankalar, kendisi veya vekili ya da onun adına hareket eden üçüncü bir kişi tarafından satıcıya peşin olarak ödenmesidir.  Bu tanımdaki teslim alınması aşamasının teslim şekli tarafından belirlendiği unutulmamalıdır.

Günümüzde çevrimiçi pazaryerleri artık peşin ödemenin bir mecrası haline gelmiştir.

Peşin ödeme genellikle faizsiz olmasına rağmen, bazı durumlarda faizli veya prefinansman olarak da kullanılmaktadır.

Peşin Ödemenin Kullanıldığı Durumlar

Peşin ödeme aşağıdaki durumlar için oldukça elverişli bir ödeme şeklidir.

  • İthalatçı ile ihracatçı arasında uzun yıllardır süren iş ilişkisi nedeniyle güvenin tesis edilmiş olması,
  • İthalatçının tanınmaması ya da kısa süredir faaliyette olması,
  • İthalatçının kredi değerliliğinin teyit edilememesi, şüpheli ya da yetersiz olması,
  • Sektörün oligopolistik yapısı gereği nedeniyle satıcının satış koşullarını belirlediği satıcı piyasasının hakim olması,
  • İthalatçının ülkesinde siyasi ve ekonomik risklerin artması,
  • İhracatçı peşin ödemeye karşılık, ithalatçıya belli oranda indirim teklif etmiş olması,
  • Bazı durumlarda satıcı ülke mevzuatının bu ödeme şeklini şart koşması.

Peşin Ödemenin İhracatçıya Sağladığı Avantajlar

Hiç şüphe yok ki, peşin ödeme, satıcı açısından en fazla tercih edilen bir ödeme şeklidir. Çünkü;

  • İhracatçılar mal bedelinin tahsil edememe ve döviz kurunun düşmesi riskinden korunmuş olurlar.
  • Finansmana ulaşmanın zor olduğu yerel ve uluslararası iş ortamlarında, alıcı kredisi olarak da ifade edilen bu ödeme ile firma, uygun maliyetli veya maliyetsiz finans imkanı elde ederler.
  • Banka kredisi için finansal kuruluşlar tarafından nitelikli görülmeyen firmalar üretime başlamadan veya malı sevk etmeden önce bu ödeme şekli ile finansman imkanı elde edebilirler.

Peşin Ödemede İthalatçının Riskleri

Öte yandan alıcı için en az cazip ödeme şekli olan peşin ödeme ithalatçı açısından, satıcı için olduğu kadar elverişli ve güvenilir değildir. Çünkü; bu ödeme şeklinde;

  • Alıcı, satıcıdan veya satıcının ülkesinden kaynaklanan sebeplerle malı teslim alamayabilir,
  • Alıcı sözleşmede belirlenenden daha farklı ve düşük kalitede ya da sipariş edilen miktardan daha az malı, üstelik geç alabilir.
  • İhracatın gerçekleşmemesi durumunda, ödenen peşin bedelin (faiziyle birlikte) iadesinde güçlük çekilebilir.

Peşin Ödemede İthalatçının Risklerini Azaltma Yolları

Peşin ödemede ithalatçının yukarıda sayılan risklerini azaltmak için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:

İhracatçı ile ilgili Ranseyman yaptırmak: Ticari terim olarak ranseyman; Fransızca renseignement “bilgi/bilgilendirme” kelimesinden gelmektedir. Bu terim bir kişi veya işletme ya da bir iş hakkında ilgili yerlerden bilgi istenmesi ve toplanması anlamını ifade eder. Bu açıdan ranseyman “piyasa istihbaratı” olarak da adlandırılabilir.

Banka Garantisi Karşılığında Peşin Ödeme yapmak:  İhracatçının kredi limitlerini azaltarak maliyet oluşturacak olan bu enstrüman, ithalatçıya kurumsal bir güvence sağlayacaktır.

 

— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —

Yayın Tarihi: 11.05.2023

© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.