Dünya Gümrük Örgütü
1948’de, Avrupa Ekonomik İş birliği Örgütü’nün (OEEC) öncülü olan Avrupa Ekonomik İş birliği Komitesi’nin bir çalışma grubunun, Avrupa devletleri arasında bir gümrük birliği oluşturma olasılığını incelemek için bir gümrük komitesini oluşturması ile bugünkü Dünya Gümrük Örgütü’nün (DGÖ) temelleri atılmıştır. DGÖ’nün resmi adı Gümrük İş birliği Konseyi’dir. Dünya çapında gümrük idarelerinin etkinliğini ve verimliliğini artırmayı amaçlayan Gümrük İş birliği Konseyi’ni kuran Anlaşma, 4 Kasım 1952’de yürürlüğe girmiştir. 1994’ten beri örgüt, “Dünya Gümrük Örgütü” olan gayriresmi adını benimsemiştir. Resmi ad ise, yalnızca kanunen gerekli olduğu durumlarda kullanılmaktadır. Türkiye 1953 yılında kurucu üye olarak Gümrük İş birliği Konseyi’ne katılmıştır.
 |
 |
Dörtte üçü gelişmekte olan ülkelerden olan 185 DGÖ üyesi ülke, dünya ticaretinin %98’inden fazlasını yönetmektedir.
Dünya Gümrük Örgütü, yalnızca gümrük konularına odaklanan tek hükümetlerarası kuruluştur. Çalışmaları, küresel gümrük standartların geliştirilmesini, gümrük prosedürlerinin basitleştirilmesini ve uyumlu hale getirilmesini, ticari tedarik zinciri güvenliğini, uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasını, gümrük uygulama ve uyum faaliyetlerinin geliştirilmesini, sahteciliğe ve korsanlığa karşı girişimleri, kamu-özel sektör ortaklıklarını, etiğin teşvik edilmesini ve sürdürülebilir küresel gümrük kapasitesi oluşturmayı amaçlamaktadır.
Dünya Gümrük Örgütü, yukarıda belirtilen amaçları başarmak için çeşitli komiteler ve çalışma grupları oluşturmuştur. Bu yapılardan önemli olanları aşağıdaki gibidir:
Armonize Sistem (HS) Komitesi (Harmonized System Committee): Bu komite, tüm dünyada en önemli gümrük aracı olan tarife cetvelini malların tek tip sınıflandırılmasını sağlamak için yorumlamakta; teknolojideki gelişmeleri ve ticaret modellerindeki değişiklikleri yansıtacak şekilde değiştirmektedir.
Gümrük Kıymeti Teknik Komitesi (Technical Committee On Customs Valuation): TCCV, DGÖ Kıymet Anlaşması’nın yorumlanmasında ve uygulanmasında teknik düzeyde yeknesaklığı sağlamak amacıyla kurulmuştur.
Menşe Kuralları Teknik Komitesi (Technical Committee On Rules Of Origin): TCRO; GATT 1994’ün eki Menşe Kuralları Anlaşması uyarınca bir DTÖ organı olarak DGÖ bünyesinde oluşturulmuştur. Bu komite tercihli olmayan menşe kurallarını uyumlu hale getirmenin teknik sürecini üstlenmekte ve yine belirli teknik sorunları incelemektedir.
İcra Komitesi (Enforcement Committee): Bu komite; DGÖ’nün güvenlik, ticari dolandırıcılık, karşılıklı idari yardımlaşma, uyuşturucu kaçakçılığı ve kara para aklama gibi alanlarda kaçakçılıkla mücadele, uyum ve istihbarat konusundaki çalışmalarına katkıda bulunmaktadır.
Daimi Teknik Komite (Permanent Technical Committee): PTC gümrük süreçleri için uluslararası standartlar ve en iyi uygulamalar ile ilgili bilgileri derlemekte, incelemekte ve paylaşmaktadır. Bu komite özellikle ticaretin kolaylaştırılması ile ilgili faaliyetlere odaklanmıştır.
DTÖ Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması Çalışma Grubu (Working Group On The WTO Trade Facilitation Agreement): Bu grup, ticaretin kolaylaştırılması araçlarına özellikle vurgu yaparak, Anlaşma ile ilgili konularda bilgi yaymakta ve Anlaşmanın uygulama stratejilerine karar vermektedir.
E-Ticaret Çalışma Grubu (Working Group on E-Commerce): WGEC; e-ticaretle ilgili kesişen konuları ele almakta ve uygun harç/vergi tahsilat mekanizmaları ve kontrol prosedürleri de dahil olmak üzere e-ticaret gönderilerinin yönetimine pratik çözümler önermektedir.
DGÖ, yaklaşık yetmiş yıllık tarihinde, en önemlileri aşağıda belirtilen adımları atmıştır. Ancak Ticaret Bakanlığı’nın 2023 bilgilendirmesine göre Türkiye, DGÖ bünyesinde halen yürürlükte olan 17 sözleşmeden 7’sini kabul etmiştir.
Tablonun kaynağı: https://www.trade.gov.tr/multinational-relations/the-world-customs-organization-wco
— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —
Yayın Tarihi: 25.07.2023
© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.