Dış Ticaret Mevzuatımızdaki İhracat Tanımlarının Karşılaştırılması

Bu yazıda İhracat Yönetmeliği, İhracat Genelgesi, Gümrük Kanunu, KDV Kanunu, ve Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar’da yer alan ihracat tanımları karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

Geniş anlamda dış ticaret, mal ve hizmetlerin ülkelerden, ülke gruplarından veya aynı ülkede yer alan özel bir yerden geçici veya kesin olarak alınması veya buralara gönderilmesi ve karşılığının da yerel para, döviz veya mal / hizmet ile ödenmesi (Bedelsiz satış veya alış hariç) üzerine kurulu bir ticaret olarak tanımlanabilir. İhracat ise kısaca; mal ve hizmetlerin geçici veya kesin olarak sınır ötesine gönderilmesidir. Bu ifadenin net olmasına karşın özellikle ülkemizde farklı düzenlemelerde ihracat farklı tanımlanmıştır. Bu farklı tanımlar aşağıda açıklanmıştır.

06/06/2006 tarihinde 26190 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan (ve 12/7/2008 tarihli ve 26934 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) İhracat Yönetmeliği’ne göre İhracat; Bir malın, yürürlükteki ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun şekilde Türkiye gümrük bölgesi dışına veya serbest bölgelere çıkarılmasını veyahut Müsteşarlıkça ihracat olarak kabul edilecek sair çıkış ve işlemleri ifade etmektedir. Bu tanımda yer alan “müsteşarlık” şu anda kurum olarak yer almamaktadır. 8 Haziran 2011 tarihli 637 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın tüm hizmet birimleri ile Hazine Müsteşarlığı’nın Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlükleri birleştirilerek Ekonomi Bakanlığı kurulmuştur. 10 Temmuz 2018’de de Ekonomi Bakanlığı yerini Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı’na bırakmıştır.

4458 Sayılı Kanun Gümrük Kanunu’na göre; İhraç eşyası, buna ilişkin gümrük beyannamesinin tescili sırasında bulunduğu durum ve niteliğini gümrük kontrolünden çıktığı sırada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi koşuluyla fiilen ihraç edilmiş sayılır.

25/10/1984 tarihli (Bu düzenleme 2009 ve 2018 tarihli değişiklikleri de içermektedir.) ve 3065 sayılı KDV Kanunu’na göre ise; bir teslimin ihracat sayılabilmesi için; a) teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya veya 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 95 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre faaliyette bulunan gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir. b) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına veya yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi durumu değiştirmez (Nihayetinde bu kanun çerçevesinde bu gibi durumlarda da malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkması şarttır. Dolayısı ile bu teslimlerde yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki ilgililere yapılan teslimler vergiye tabi olacak, bunların yaptığı ihracat ise istisna kapsamına girecektir.) Kanundaki Yurtdışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurtdışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan bir işletmenin, yurtdışında faaliyet gösteren şubelerini ifade etmektedir.

Görüleceği üzere Gümrük Kanunu açısında antrepoya teslimat ihracat sayılmazken, KDV kanununa göre ihracat teslimi sayılmaktadır. Antrepoya konulan malların ihracat sayılıp sayılmayacağı konusu hala tartışmalıdır.

Hizmet İhracatı Tanımları

KDV Kanunu’nda; Bir teslimin hizmet ihracı sayılabilmesi; hizmetin yurtdışında yerleşik kişi ve kuruluşa, yahut Türk firmasının yurtdışındaki firmasına yönelik yapılması ve hizmetten faydalanma yerinin Türkiye dışında olması şartına bağlanmıştır.

“Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar’a göre ise hizmet ihracatı; Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde ya da yurt dışında gerçekleştirilen, yurt içinde ya da yurt dışında faydalanılan ve (Kararın Ek-1’inde yer alan) döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin sunumlarını ifade eder.

Görüldüğü üzere KDV Kanunu ile Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar’daki hizmet ihracatı ifadeleri arasındaki en önemli fark; Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar’ın yurt içinde faydalanmayı da tanıma dahil etmesidir.

Kambiyo Mevzuatına göre, Eşyaya ilişkin ihracat beyannamesinin kapanma tarihi fiili ihraç tarihidir.

 

— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —

Yayın Tarihi: 25.08.2023

© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.