CMR Konvansiyonu

Uluslararası bir sözleşme olan CMR Konvansiyonu, karayoluyla uluslararası eşya taşımalarında, taraf olanların yükümlülük ve sorumluluklarının düzenleyerek koşulları standart hale getirmeyi amaçlayan; belgesi ve sigortası ile lojistiğin önemli bir bileşendir.

İngilizcede “Convention On The Contract For The International Carriage Of Goods By Road” Fransızcada ise “Convention Relative Au Contrat De Transport International De Marchandises Par Route” olarak isimlendirilen 1956 tarihli CMR Sözleşmesi, 1961’de yürürlüğe girmiştir.  Türkiye ise 1993’de 3939 sayılı Kanun ile CMR’e katılmayı kabul etmiştir. “Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi” adıyla kanunlaşan metin, akit taraflar arasında çıkacak ihtilafları ifade eden Madde 47’ye çekince koyarak, 1995’de Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

Konvansiyona bugün itibariyle Avrupa kıtası, Orta Doğu; Kuzey Afrika ve Orta Asya’daki 56 taraf ülke bulunmaktadır.

CMR Sözleşmesine Şubat 2008’de eklenen ve 5 Haziran 2011 tarihinde yürürlüğe giren Ek Protokol, CMR taşıma senedinin elektronik versiyonu olan e-CMR kullanımını mümkün kılmıştır. TBMM de bu ek Protokolü 2017’de kabul etmiştir.

Osman Uyaroğlu’na göre; “çok daha eski tarihte taraf olunan diğer milletlerarası anlaşmalara kıyasen; CMR, yargı uygulamasında hızla etkin bir uygulama pratiği kazanmış ve çok sayıdaki Yargıtay içtihadıyla ülkemiz hukukunda pratik olarak uygulanır konuma ulaşmıştır. Nitekim 6102 Türk Ticaret Kanunu’muzun dördüncü kitabında yer alan, ‘taşıma işleri’ başlıklı kısmın oluşturulmasına önemli ölçüde kaynaklık teşkil etmiştir.”

Konvansiyonun Uygulanma Şartları aşağıdaki gibidir:

* Taraflar Arasında Bir Sözleşmenin Varlığı

* Eşyanın taşınması ve taşımanın belirlenen türde taşıt ile ücretli olarak karayolunda yapılması. Bu taşıtlar konvansiyonda motorlu taşıtlar, dizi halinde taşıtlar, römorklar ve yan römorkları olarak belirtilmiştir. Konvansiyonun 2. Maddesi’ne göre; yolun bir kısmında deniz, demiryolu, nehir, kanal veya havayoluyla yük boşaltılmadan taşındığı hallerinde de bu anlaşma taşımanın tümü için uygulanır. Mustafa Erdoğan’ın tezinde belirttiği üzere “Taşıtın üzerinden yük indirilmediği sürece Konvansiyon uygulama alanı bulmaya devam edecektir. Yani eşyayı taşıyan taşıt üzerinden yükü indirmeden deniz yolundan geçerek farklı bir yere gidebilecektir. Buradan hareketle yükün taşıt üzerinden indirilmediği ro-ro taşıma ile deniz ötesi taşıma mümkün iken, lo-lo taşımacılığın yapıldığı eşyanın lift ile alınıp başka yere aktarılması halinde Konvansiyon uygulanmayacaktır.” “Tarafların sözleşme kurulurken ki niyetleri önemli olduğu için tarafların ro-ro ile taşımayı kabul etmesine rağmen, taşıyıcının diğer tarafın rızasını almadan lo-lo taşımacılığı yapması halinde Konvansiyon uygulanmaya devam edecektir.”

* Yükleme yeri ile teslim için belirlenen yerin iki ayrı ülkede olması ve bu ülkelerden en az birinin âkit ülke olması.

CMR Konvansiyona göre; taşımacı, çalıştırdığı kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetlerinden yararlandığı diğer kimselerin görevleri sırasında hareket ve ihmallerinden, sanki, bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmış gibi sorumlu olmaktadır. 

 

— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —

Yayın Tarihi: 30.04.2024

© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.