Avrupa Birliği’nin Siyasi Kurumsal Yapısı
Türkiye’nin yarım asrı aşan bir süredir dahil olmaya çalıştığı, ihracatının yaklaşık yarısını yaptığı, gümrük birliği anlaşması ile ticari şekilde bağlandığı ve kararlarından etkilendiği Avrupa Birliği (AB), dünya tarihinin en başarılı ekonomik, sosyal ve siyasi entegrasyonudur.
AB bu entegrasyonu güçlü, demokratik ve kapsayıcı kurumları ile gerçekleştirmektedir. Türkiye’yi kararları ile etkileyen Birliğin kurumsal yapısını anlamak, genelde tüm Türk vatandaşları, özelde ise ticaret erbabı açısından önem arz etmektedir.
AB’nin yönetimine yön veren 4 ana karar alma kurumu bulunmaktadır. Bu kurumlar farklı roller ile AB politikasını yönlendirmektedir.
Avrupa Parlamentosu
(European Parliament)
Avrupa Parlamentosu (AP) yasama, denetleme ve bütçe sorumluluklarına sahip, doğrudan seçimle gelen 705 üyeden oluşan AB organıdır. AP, üye devlet vatandaşlarının demokratik menfaatlerini ve siyasi görüşlerini temsil eder. Bundan dolayı, AP’de üyeler ülkelerine göre değil, siyasi görüşlerine göre grup oluştururlar.
AP ile Türkiye’nin yakın çalışması için Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK), Türkiye-AB ortaklığının demokratik denetim organı olarak düşünülmüştür. Bu komisyon TBMM’nin ve Avrupa Parlamentosunun eşit sayıda temsilcisinden oluşan bir organ olarak belli dönemlerde toplanmaktadır. Ayrıca AP her sene Türkiye hakkında AB Komisyonu’nun yayınladığı raporun akabinde, anılan rapor temelinde ancak kendi siyasi görüşlerini yansıtarak bir rapor yayınlamaktadır. AP Raporu, Komisyonun her yıl hazırladığı İlerleme Raporu hakkında AP’nin görüşünü teşkil etmektedir.
Strazburg, Avrupa Parlamentosu’nun merkezidir, ancak Parlamento Komitesi faaliyetlerinin çoğu Brüksel’de gerçekleşirken, Genel Sekreterliği Lüksemburg’da bulunmaktadır.
Web sitesi: https://www.europarl.europa.eu/portal/en
Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği Konseyi
(the European Council – the Council of the European Union)
Avrupa Konseyi ve AB Konseyi benzer isimlere sahip olmalarına ve aynı kadroyu paylaşmalarına rağmen çok farklı rollere ve üyeliklere sahip iki ayrı AB kurumudur. Aşağıda bu farklılıklar tablolaştırılmıştır:
Avrupa Konseyi | Yapı | AB Konseyi |
AB siyasi yönünü ve önceliklerini tanımlar. | Rol | Avrupa Parlamentosu ile ortaklaşa AB yasalarını müzakere ve kabul eder. |
Her AB üye devletinin devlet veya hükümet başkanları | Üyeler | Politika alanına göre gruplandırılmış her üye devletten ulusal hükümet bakanları |
AB liderleri yılda en az dört kez, genellikle Mart, Haziran, Ekim ve Aralık aylarında toplanır. | Toplantılar | Her yıl yaklaşık 70 ila 80 Konsey toplantısı düzenlenir. |
Tablo Kaynağı: https://www.consilium.europa.eu/en/council-eu/what-is-the-council/
AB Konseyi’nin, Türkiye ile üyelik müzakerelerinin yürütülmesinde ve durdurulmasında önemli bir konumu bulunmaktadır.
Avrupa Konseyi Brüksel’de, Avrupa Birliği Konseyi ise Brüksel ve Lüksemburg’da çalışmalarını sürdürmektedir.
Küçük bir uyarı: Hiçbir şekilde bir AB organı olmayan ama aynı adlı bir kurum daha vardır: Avrupa Konseyi. Bu kurum Strasbourg merkezli, insan haklarını, demokrasiyi ve hukukun üstünlüğünü koruyan, daha geniş üyeli ama uluslararası bir kuruluştur.
Web sitesi: https://www.consilium.europa.eu/en/
Avrupa Komisyonu
(the European Commission)
Avrupa Komisyonu, AB’nin ortak çıkarlarını temsil eden AB’nin ana yürütme organıdır. Komisyon yasama sürecini başlatır, AB politikalarını yönetir, bütçe yapmak suretiyle AB fonlarını tahsis eder ve Adalet Divanı ile birlikte, AB yasalarının tüm üye ülkelerde gerektiği gibi uygulanmasını sağlar.
Avrupa Komisyonu, her bir üye devletten bir kişinin yer aldığı, 5 yıl için seçilen 27 üyeden oluşur. Bu kişilere “komiser” adı verilir. Her komiser bir veya daha fazla AB politikasının yürütülmesinden sorumludur.
AB Komisyonu her sene Türkiye hakkında rapor hazırlamaktadır. Bu nedenle Türkiye ile yoğun ilişki içerisindedir.
Komisyonun departmanları ve yürütme kurumları Brüksel ve Lüksemburg’da yerleşiktir. Komiserlerin haftalık toplantıları Brüksel genel merkezinde ve Strasbourg’da yapılır.
Web sitesi: https://commission.europa.eu/index_en
— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —
Yayın Tarihi: 31.07.2023
© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.