Adım Adım Vesaik Mukabili Ödeme

Türkiye’den yapılan bir ihracatın örneklendirildiği “vesaik mukabili ödemede” iş akışı, açıklamaları ile birlikte şematik olarak aşağıda yer almaktadır.

1. Amir (Principal) olarak adlandırılan İhracatçı ile Muhatap (Drawee) olarak adlandırılan İthalatçı bir alım satım sözleşmesi yaparak, sözleşmede ödeme şeklinin vesaik mukabili olacağını belirtirler. Ancak bu noktada, vesaik mukabili ödemenin türünün de ifade edilmesi önem arz etmektedir. Yüksek satış bedeli içermeyen dış ticaret işlemlerinde proforma faturanın taraflarca imzalanmış son hali de sözleşme yerine geçebilir.

2. Bu noktadan itibaren tarafların anlaştıkları teslim şekline göre malların fiili ihracatı başlatılır. Bu ödeme şeklinde, ihracatçının hazırladığı sevk vesaiki içinde yer alan konşimento ithalatçının bankası emrine düzenlenir. Bunun için konşimentonun Alıcı (Consignee) kısmında ithalatçının bankasının bilgileri yer alırken İhbar (Notify) kısmında ithalatçının bilgileri yer alır. Akabinde gümrük işlemleri tamamlanan mal ithalatçıya doğru yola çıkar.

3. Daha sonra ihracatçı sevk vesaikini, Gönderi Bankası (Tahsile Gönderen Banka “Remitting Bank”, Havale Bankası, Tevdi Bankası) olarak adlandırılan kendi bankasına teslim eder. Bankalar vesaik mukabili ödemede işlemleri Milletlerarası Ticaret Odası’nın Tahsiller Hakkında Yeknesak Kurallar (Uniform Rules for Collections) 522 Nolu Broşürü (URC 522) kapsamında yürütürler. Vesaik mukabili ödeme vesaik ibrazında ödeme, kabul kredili vesaik mukabili ödeme ve vesaikin taahhütname karşılığı teslimi olmak üzere üç türü barındırmaktadır. Kabul kredili vesaik mukabili ödeme poliçeye dayalı vadeli ödemeyi içerirken, taahhütname karşılığı teslim kişisel-kurumsal taahhüt karşılığında vadeli ödemeyi ifade etmektedir. Bu örneğimiz vesaik ibrazında ödemeyi içerdiği için; ihracatçı vesaiki kendi bankasına “İlk İbrazda Tahsil Karşılığı (On First Presentation)” kaydıyla teslim eder. Bu noktada, ihracatla ilgili belgeleri tahsile gönderen banka teslim aldığında bir Römiz Mektubu (Collection Letter, Schedule Letter) hazırlar. Alıcıya gönderilecek dokümanların üzerine eklenen bu mektupta; adetleri ile birlikte hangi belgelerin alıcıya gönderildiği, taraflara ve mala ilişkin bilgiler ile dokümanların neyin karşılığında teslim edileceği açıklamaları bulunur. Vesaik mukabili ödemeye aracılık eden bankaların, belgelere ilişkin inceleme yükümlülüğü, kendilerine verilen tahsil talimatında listelendikleri biçimde olup olmadıklarının saptanmasıyla sınırlıdır. Başka bir ifade ile belgelerdeki eksikliklerden dolayı bankalar sorumlu tutulamaz.

4. Vesaiki yukarıda bahsedilen şekilde inceleyen ihracatçının bankası, vesaikin mal bedeli karşılığında ithalatçıya teslim edilmesi kaydı ile ithalatçının bankasına römiz mektubu eki ile gönderir.

5. Tahsil Bankası (Collecting Bank) olarak adlandırılan ithalatçının bankası ilgili vesaikin geldiğini müşterisine ihbar eder ve ödeme karşılığında evrakların teslim edileceğini bildirir.

6. ve 7. İthalatçı; mal bedelini kendi bankasına ödeyerek vesaiki alır (release) ve böylece malı gümrükten çekme imkanına kavuşur. Römiz mektubunda belirtilmek veya ek talimatlar verilmek şartıyla vesaik mukabili ödemede, yukarıda bahsedildiği üzere kısmi veya vadeli ödeme mümkündür.

8a. İthalatçı almış olduğu vesaik ile kendi gümrüğüne başvurur. Burada önemli bir husus; alıcının, malın bedelini ödemeksizin, onları inceleme hakkının (küşat) olmadığıdır. Ancak taraflar incelenme konusunda öncesinden anlaşırlarsa bu mümkündür.

8b. İthalatçının bankası ilgili tutarı ihracatçının bankasına daha önceki talimat uyarınca transfer eder ve durumu bildirir.

9a. Gümrük işlemlerini tamamlayan ithalatçı mala sahip olur.

9b. Söz konusu mal bedelinin istisnalar hariç fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde Türkiye’ye getirilmesi gerekmektedir. Bu aşamada ihracatçının bankası, kendisine gönderilen mal bedelini ihracatçıya öder. Bu noktada ihracat bedellerinin yurda getirildiğini ve İhracat Genelgesinde belirtilen oranda dövizin bankaya satıldığını tesvik eden belge olan İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) düzenlenmek ve mecburi döviz satışı yapılmak zorundadır. Türkiye’de çevrimiçi bankacılık hizmetleri ile İBKB düzenlenebilmekte ve onay anında geçerli olan TCMB kurundan zorunlu döviz satışı (ihracat bedelinin %40’ı) yapılabilmektedir. 

 

— Yazılarımızda yapay zeka ile üretilmiş metin ve çalışmalar kullanılmamaktadır —

Yayın Tarihi: 05.06.2023

© Bu yazının telif hakkı Utrader’e ait olup, ancak kaynak gösterilmek suretiyle izinsiz olarak kullanılabilir, yayınlanabilir.